BBT. Có thể nói cảm nhận, bao giờ cũng thế, mỗi người sẽ có một cảm nhận riêng và khác. Chúng tôi tôn trọng cảm nhận riêng và khác trong bài viết này của tác giả, và không nhất thiết phản ảnh quan điểm của TraKieu.net
Trong bài cuối này tôi viết những suy nghĩ của mình về Trà Kiệu hiện nay: nhà thờ Núi, nhịp sống và tệ nạn.
- Nhà thờ Núi:
Leo lên nhà thờ Núi, tôi thấy buồn vì nhà thờ thay đổi nhiều. Không còn là nhà thờ Núi gắn với tuổi thơ tôi lớn lên. Tôi từng nghĩ nhà thờ Núi là nơi mình có thể tìm được chút quê hương đã mất dần theo năm tháng. Nhưng nay đứng trên đồi, thấy mình như người hành hương xa lạ. Nhà thờ sang trọng quá, không còn đơn sơ và gần gũi như ngày xưa tôi biết. Bước xuống dốc, tôi lặng lẽ không nói được điều gì.
Nỗi buồn cứ dai dẳng không tên như vậy, nhất là mỗi khi từ xa xa nhìn lên đồi. “Không có gì là mãi mãi”, tôi nhớ lại đoạn thoại về một ngôi chùa trong câu chuyện của P. Coelho, và suy nghĩ đó làm lòng tôi xoa dịu. Có thể, tôi đang vịn vào triết lý để giải tỏa nỗi buồn. Nhưng biết sao được, nhà thờ không phải của tôi, chỉ có nỗi buồn là của riêng tôi.
Phá hủy và xây lại
Trích Comme le fleuve qui coule, P. Coelho
Huỳnh Văn Ngãi dịch
Tôi được mời đến thăm vùng Gunkanjima [Nhật Bản], nơi đó tọa lạc một ngôi chùa thuộc hệ phái Thiền Tông. Ngay khi đến nơi, tôi ngạc nhiên: một kiến trúc tuyệt đẹp nằm giữa cánh rừng mênh mông, nhưng ngay bên cạnh, là một khu đất lớn đang bỏ hoang.
Tôi hỏi vì sao có khu đất này, và người nhà chùa giải thích:
“Đó là nơi dành cho việc xây dựng lần tới. Cứ mỗi hai mươi năm, chúng tôi phá hủy ngôi chùa ông đang thấy và chúng tôi cất lại nó bên cạnh. Như thế, những người tu hành có nghề thợ mộc, thợ nề, hay kiến trúc có cơ hội thực hành nghề của mình, và bằng thực tế, truyền dạy những nghề đó cho lớp sau. Cũng qua đó, chúng tôi chứng tỏ rằng, tuyệt không có thứ gì trên đời này là mãi mãi bất diệt, ngay cả những ngôi chùa-luôn đang trong tiến trình sinh diệt không dứt.”
Nguồn: facebook Huỳnh Văn Ngãi
- Nhịp sống:
Trà Kiệu bây giờ mọi người ít thân hơn. Nhịp sống đẩy lớp người già và người trẻ xa nhau. Người già có những ký ức và kinh nghiệm để nói với người trẻ đâu là giấc mơ chân thực về tương lai, nhưng nay những điều đó bị bỏ rơi lại cùng với nếp sống cũ. Người trẻ có vai trò tiên tri, hiện thực những mơ ước phía trước, nhưng vì đề cao những cái Ở đây và Bây giờ, nên họ cư xử như những người chiến thắng.
Vấn đề xã hội không phải là giữa “mới và cũ”, giữa “đô thị hóa và nông thôn”. Vấn đề của xã hội là các thể hệ trẻ không muốn gắn với lịch sử, nhưng muốn bắt đầu lịch sử. Xã hội mất dần những câu chuyện chung, những ký ức chung, và vì vậy gió dễ dàng cuốn đi tất cả.
Mời các bạn đọc bài về Hội An để nghĩ về Trà Kiệu.
Báo động ở Hội An
LTS: “Ký ức Hội An” là một chương trình “nghệ thuật thực cảnh” vừa ra mắt tại sân khấu mới được dựng lên ở cồn nổi trên dòng sông Hoài. Ngoài những phản ứng của dư luận về vở diễn thì dự án xây dựng – nơi đặt sân khấu lại gây bức xúc và lo ngại khác- một cồn nổi đẹp của Hội An, Quảng Nam thành những khối bêtông xám xịt. Bài viết dưới đây của nhà văn Nguyên Ngọc, lên tiếng cảnh báo về một thảm họa văn hóa cho thành phố này, và chắc chắn không chỉ dừng lại ở văn hóa.
Nhà văn Nguyên Ngọc
Tôi bắt chước anh Nguyễn Sự – nguyên Bí thư Thành ủy Hội An. Anh Sự được mời đi dự ra mắt chương trình hoành tráng “Ký ức Hội An’’, anh từ chối.
Ở cương vị anh và lại ở ngay Hội An, ai cũng có thể hiểu cử chỉ đó của anh, mặc dầu anh đã về hưu, là một thái độ rõ ràng, dứt khoát. Nhưng mấy hôm sau anh lặng lẽ mua vé, hai vợ chồng cùng đi xem, “để cho biết họ thật sự làm gì ở đấy, rồi mình có nói gì mới có căn cứ mà nói chớ’’, anh bảo.
Cũng là một cách ứng xử của anh. Mấy năm trước, khi còn đương chức, anh đã từng lên tiếng về cái cồn đất nằm giữa sông Hoài (tức sông Thu Bồn đoạn chảy qua Hội An) này rồi.
Đó là một cái cồn đất gần gũi và quen thuộc đối với người Hội An, đến nỗi nó không có tên, cứ gọi là cồn bắp thì ai cũng biết, xưa nay chuyên trồng bắp ngô ngon nổi tiếng người ta bảo vì chất đất phù sa chỉ nơi ấy có, du khách đến Đà Nẵng sáng sáng nghe có người đội nón đạp xe rao đặc giọng Quảng “Bắp đây! Bắp đây!’’ chính là món đặc sản thấm đẫm hương vị từ cồn đất này, người Hội An lụm cụm đạp xe 30 cây số ra mời dân Đà Nẵng và khách thập phương đấy. Một cái cồn đất thật đẹp, thật Hội An.
Hội An là vậy đấy, nhỏ nhoi, hiền lành, nhẹ nhàng, tinh tế, từ mấy trăm năm nay, qua bao triều đại và binh lửa, sự kỳ lạ và anh hùng của Hội An chính là ở chỗ nó vẫn là như thế, không lay chuyển, không biến chất, cũng hiện đại hóa theo thời đại như người ta chứ, nhưng hiện đại hóa mà cứ độc đáo cổ xưa, độc đáo Hội An và biết cách giải quyết mối quan hệ đó một cách nhẹ nhàng, tự nhiên như không, suốt lịch sử dài.
Tôi dám nói rằng đó là một thứ bản lĩnh mà chỉ Hội An riêng có, được rèn luyện qua từng trải lâu dài. Không phải ngẫu nhiên mà Hội An là nơi đầu tiên ở nước ta đón tiếp các thương gia đến từ phương Tây và đã đón tiếp rất thành công; không phải ngẫu nhiên mà thời các chúa Nguyễn, Hội An đã được tổ chức cai quản như một đặc khu kinh tế với những tô giới Nhật và Hoa tự quản, sớm hơn Macau, Hồng Kông đến những vài ba trăm năm; cũng không phải ngẫu nhiên mà trong thời thuộc Pháp, Hội An, chứ không phải Đà Nẵng, là trung tâm văn hóa của Quảng Nam…
Đến với một vùng đất và người như vậy, chạm vào nó, dù anh là chuyên gia “cha đẻ của ngành nghệ thuật thực cảnh’’ nổi tiếng ở những đâu đâu, là người được coi cố vấn sử học hoạt ngôn có tiếng, là kiến trúc sư không biết được ai phong là nhà “Hội An học’’… thì anh đều phải hết sức thận trọng, rất khiêm nhường, lắng nghe mà học, chứ đừng vội đem những thứ mình tưởng văn minh tân thời đến dạy cho dân u muội ở đây.
Hội An rất đẹp, mà đã là người làm nghệ thuật thì tất phải biết, cái đẹp bao giờ cũng mong manh, càng đẹp càng mong manh. Hội An lại rất nhỏ, đã quá đẹp lại quá nhỏ, nên càng rất dễ bị tổn thương. Chỉ cần một chút thô bạo và ngu dốt, là tai họa rồi.
Và Hội An là một tổng thể gắn kết và hoàn chỉnh, có phố cổ lại là một thứ phố cổ đặc biệt trong đó con người hiện đại đang sống hằng ngày, có sông lớn giàu phù sa bồi thành nhiều cồn đất phì nhiêu, có nhiều nhánh sông nhỏ lượn quanh các xóm làng cho nên chừng như đi đâu, ngồi chỗ nào cũng gặp sông nước, có những cánh đồng xanh rờn tha hồ vi vu, mà tôi biết nhiều năm qua Hội An đã quyết liệt giữ đến từng tấc đất chống lại mọi sức ép nhất thiết không cho đô thị hóa.
Mất những cánh đồng đó thì cũng không còn Hội An. Mất những cồn bắp rất đẹp giữa sông kia thì cũng vậy…
Cái gọi là chương trình “Ký ức Hội An’’ tại Công viên văn hóa Ấn tượng Hội An chiếm đúng một cồn đất như vậy. Càng nguy hiểm vì đây là cồn đất rất gần phố cổ. Đứng ở cầu Cẩm Nam, tức ngay cuối chợ Hội An nhìn xuống tưởng chỉ cần với tay ra là có thể chạm vào những khối bê tông họ đang ngang nhiên hỗn hào dựng trên cồn. Vâng, bê tông và bê tông.
Bắt đầu là một tập đoàn lớn, tên là Gami, đến từ Hà Nội. Cũng như mọi tập đoàn, họ rất nhạy cảm với đất, nhất là đất Hội An đang thành vàng. Bấy giờ, năm 2005, anh Sự đang còn đương nhiệm, anh không đồng ý khi họ đòi nâng cốt khu cồn đất này lên mấy mét, anh cũng quy định rõ trên cồn đất này chỉ được xây dựng nhỏ trong phạm vi 15% diện tích, còn lại phải giữ nguyên canh tác nông nghiệp. Cũng quy định chặt chẽ cầu bắc từ phía Cẩm Nam sang cồn phải là cầu gỗ thô sơ, tuyệt đối không được xây cầu bê tông…
Giằng co cho đến năm 2011, rồi 2015 thì có quyết định đình chỉ và thu hồi đất… Nhưng rồi anh Sự nghỉ hưu.
Năm 2016, như trò ảo thuật, thoắt một cái, như đã phục sẵn ở đâu đó từ lâu rồi, máy móc ồ ạt đổ đến, tàu bè chen chúc, cần cẩu cao nghễu mọc lên, thi công khẩn trương, không phải 15% mà 100%, đồng bắp nổi tiếng quét sạch bong, cốt trước đây nâng lên một mét đã quyết không cho, nay từ cao trình tự nhiên dưới 13,5 mét vọt lên 16,5 mét, trở thành không phải một đống mà một bức thành bê tông khổng lồ chắn giữa dòng chảy con sông Thu Bồn vốn nổi tiếng hung dữ về mùa lũ. Dựng lên một khối bê tông 25.000 mét vuông chắn giữa dòng sông lũ dữ, hậu quả thế nào, ai cũng có thể biết.
Tôi ở Hội An đã lâu, tôi biết chưa mùa lũ nào anh Sự không lao ra giữa dòng nước dữ cứu dân. Và có lẽ Hội An là nơi duy nhất suốt nhiều chục năm không có người chết vì lũ. Nhưng còn từ nay về sau với sự thể này?… Anh Sự đã kiên quyết chống lại. Dự án tạm dừng… Nhưng anh Sự nghỉ hưu. Mọi sự lại đâu vào đó.
Có phải tất yếu? Chẳng lẽ cứ phải chịu là tất yếu? Cái xấu, cái ác lẻn đi bằng con đường nào vậy? Tôi thử tìm hỏi, người ta cười chua chát, đưa ngón tay chỉ lên trên. Cũng có người không cần che giấu, họ không chỉ lên trên, họ chỉ ngang.
Ngày 18.3 vừa rồi cái chương trình “Ký ức Hội An’’ qui mô đó đã khai trương rầm rộ trên cồn đất đã thành cồn bê tông nọ. Tuy, theo tờ bướm giới thiệu của họ, mọi sự còn chưa xong, trong số 14 công trình xây dựng mới chỉ có cái gọi là Khu biểu diễn nghệ thuật thực cảnh hoàn thành, 13 cái còn lại đang tiếp tục xây. Mà đã có thể hình dung; thay thế cho cái cồn bắp giản dị và thơ mộng vốn là một phần nối dài tự nhiên và gắn kết của phố cố Hội An, khiến cho Hội An gần gũi đến độc đáo với vẻ vừa phố vừa quê, vừa rất hòa nhập với thế giới vừa rất Việt, êm, nhẹ như không…, nay là một thứ thành phố cổ giả vụng về và lòe loẹt đứng trên một đống bê tông nghênh ngang chình ình giữa sông.
Người đã ít nhiều quen biết Hội An chỉ cần đi qua trên bờ phía Cẩm Châu hay phía Cẩm Nam thoáng nhìn đã thấy gai mắt. Và nhói lòng. Cho Hội An.
Tôi không được giấy mời đi dự khai trương như anh Sự, nhưng bắt chước anh Sự, mấy hôm sau tôi cũng mua vé đi xem. Nhất là sau khi đọc một bài báo ngắn trên Thanh Niên online chạy cái tít rất hồ hởi: “Ký ức Hội An, vừa công diễn đã đạt liền hai kỷ lục Việt Nam’’. Hai kỷ lục gì vậy? Bài báo ghi rõ: “Kỷ lục Sân khấu ngoài trời lớn nhất Việt Nam và Chương trình biểu diễn nghệ thuật thường nhật có số lượng diễn viên tham gia đông nhất Việt Nam’’.
Thanh Niên online còn khoe thêm: “Ký ức Hội An có kinh phí đầu tư lớn với ê-kíp sáng tạo hùng hậu bậc nhất Việt Nam (Lẽ ra phải thêm một kỷ lục nữa chứ!). Toàn bộ thiết bị âm thanh ánh sáng, kỹ thuật kỹ xảo đều hiện đại và tinh xảo, sân khấu thực cảnh quy mô lớn nhất từ trước tới nay’’ (Lại kỷ lục nữa!) Rất to lớn, rất hùng hậu, rất hiện đại, rất tinh xảo, rất nhiều tiền, đều nhất, đều kỷ lục!
Thú thật, cảm giác đầu tiền của tôi là: thôi rồi Hội An!
Tôi cố ngồi xem một tiếng rưỡi đồng hồ. Và kinh ngạc về sự nghèo nàn và thô kệch của cái gọi là chương trình nghệ thuật thực cảnh ấy. Chẳng lẽ “ê kíp sáng tạo hùng hậu nhất việt Nam’’ lại không tìm được gì hơn ngoài cái mô típ cũ rích vọng phu chờ chồng hóa đá, lại là vọng phu chờ chồng hóa đá ở Hội An, chuyên gia lịch sử nào cố vấn cho đạo diễn mời từ tận bên Tàu qua vậy? Rồi người Hội An dồn lồng đèn lại để tạo ánh sáng cho anh chồng lạc hướng ngoài biển khơi biết lối mà tìm đường về, chuyện bịa thì cũng được thôi nhưng bịa đến thế thì quá thô kệch, xa lạ đến nhố nhăng, buồn cười với hình ảnh lồng đèn Hội An.
Nên nhớ ở Việt Nam vọng phu bao giờ cũng ngồi cô đơn trên ngọn núi cao để mòn mỏi ngóng ra khơi xa, đến hóa đá, hình ảnh bi thiết mà cao cả; đâu có lếch thếch lội lõm bõm dưới sông cạn chưa đến gối để rồi hóa đá thành người mò cua thảm hại làm vậy! Họa chăng chỉ có cái cảnh kỹ xảo rẻ tiền anh chàng chinh phu bay vút từ trên cánh buồm lớn xuống với người chinh phụ đã hóa đá đứng còng lưng một cách vụng về dưới sông cạn còn có thể làm lóa mắt mấy bà cụ già ở quê lần đầu ra phố coi xiếc…
Cuộc diễn lớn được mệnh danh “Ấn tượng Hội An’’ với sân khấu thực cảnh được quảng cáo là rất tân kỳ mới nhập khẩu từ tận bên Tàu về, còn chương trình cụ thể hôm nay có tên là “Ký ức Hội An’’. Mà tìm mãi, chẳng thấy tí Hội An nào. Chắc vị cố vấn lịch sử uyên bác quá biết Hội An không hề có đám cưới Huyền Trân với Chế Mân để chưng con voi không lồ ra, và kiểu chợ nổi rộn ràng trăm thứ quả ngon lành là đặc sản của Cái Răng miền Tây Nam bộ, chứ Hội An thì nét đẹp vui mỗi sáng là những gánh rau Trà Quế thơm không đâu thơm bằng các bà các chị gánh chạy dìu dặt trên các đường quê kia …
Tôi có hỏi cảm tưởng anh Sự, anh chỉ hạ hai chữ: trọc phú! Rất có ý nghĩa: văn hóa trọc phú ồn ào, khoa trương mà trống rỗng. Đặc điểm của văn hóa trọc phú là hình thức, hợm hĩnh và thô kệch, lấy kỹ xảo che cho sự nghèo nàn, ở đây có khá đầy đủ những thứ đó. Đều ngược với thị hiếu văn hóa nhỏ nhẹ, tinh tế Hội An.
Cách đây mấy năm, có lần chúng tôi thử ngồi bàn với nhau về đặc trưng của văn hóa Hội An. Có một ý kiến rất đáng chú ý: người Hội An, do từng trải trong lịch sử nên là người rất có ý thức về sự chừng mực, người Pháp gọi đấy là sens de mesure.
Đúng ra sens de mesure phải dịch là cảm quan về sự chừng mực (chứ không phải ý thức. Cảm quan là cái sâu hơn lại tự nhiên hơn ý thức), tức là cái do từng trải, lịch lãm mà có được, tự mình biết, tự mình cảm thấy như thế mới là phải, như thành bản năng, không diễn đạt được thành lời, không bài bản nào quy định, không sách nào dạy được, biết đến chừng nào là đủ, là vừa, là đẹp, ít quá thì chưa “tới’’, nhiều quá nữa thì thành lố, thành sến. Hội An rất kỵ cái to, cái lố, cái sến. Cũng là một thứ hiền minh. Đến xứ hiền minh này, hãy coi chừng!
Tuy nhiên lại cũng còn một mặt nữa không thể không nói. Thị hiếu thấp, qua hình thức phô trương, với kỹ thuật tinh xảo, âm thanh gọi là hiện đại chát chúa, cùng các trò chơi ánh sáng choáng ngợp lừa bịp, cũng rất dễ làm rối loạn thị hiếu công chúng, triệt tiêu sự suy nghĩ, gây câm điếc, trơ lỳ về thẩm mỹ, hoặc ít nhất gây thói quen với thẩm mỹ giả tạo, tầm thường, thấp kém, ăn xổi, mà một thành phố có tiếng văn hóa tinh tế như Hội An rất cần cảnh giác.
“Ký ức Hội An’’ đang là một tai họa văn hóa cho thành phố này. Và chắc chắn sẽ không chỉ dừng lại ở văn hóa.
Tôi báo động.
Nguồn: nguoidothi.net.vn
- Tệ nạn:
Tôi kể với một anh về tệ nạn ở Trà Kiệu. Sau khi dự lễ Chúa Nhật, anh ngạc nhiên hỏi tôi: “Ở em người ta siêng đi lễ đông ghê, mà sao nghe em kể về mấy đứa nhỏ kinh vậy.” Tôi hơi chột dạ sợ mình kể quá, nhưng sự ngạc nhiên của anh cũng là câu hỏi lớn trong tôi.
“Bạn không thể tranh cãi với các thế lực”, tôi nhớ một đoạn trong câu chuyện của P. Coelho nói như vậy. Ở Trà Kiệu, mọi người đều gắn bó với quê hương; giáo xứ luôn dành sự quan tâm đến giới trẻ; luôn có những người quảng đại hi sinh thời gian và công sức để tạo môi trường tốt cho thanh thiếu niên, nhưng tại sao tình hình về cờ bạc, ma túy, hack lại ngày càng xấu đi trong giáo xứ. Đi ngược chiều gió có ý nghĩa gì? Một lần nữa, tôi tự hỏi: phải chăng bạn không thể tranh cãi với các thế lực?
Chiếc hộp Pandora
Trích Comme le fleuve qui coule, P. Coelho
Mặc Tường dịch từ bản Anh ngữ
Trong một buổi sáng, tôi nhận được ba thông tin đến từ các châu lục khác nhau. Một bức thư điện tử từ nhà báo Lauro Jardim, yêu cầu tôi xác nhận sự kiện nào đó trong một thông báo về tôi, và đề cập đến tình hình ở Rocinha, Rio de Janeiro. Một cuộc gọi điện thoại từ vợ tôi, người vừa hạ cánh tại Pháp. Cô đi với cặp vợ chồng là những người bạn của chúng tôi đến Brazil để thăm đất nước chúng tôi, cặp vợ chồng này đã kết thúc chuyến thăm trong nỗi sợ hãi và thất vọng. Sau đó, các nhà báo đã đến phỏng vấn tôi cho một đài truyền hình Nga, hỏi tôi: “Có phải sự thật là ở Brazil hơn nửa triệu người đã bị giết từ năm 1980 đến 2000 không?
- Tất nhiên nó không đúng sự thật rồi,” tôi nói.
Nhưng sau đó ông ta chỉ cho tôi thấy số liệu thống kê từ “một viện Brazil” (Viện Địa lý và Thống kê Brazil.).
Tôi chẳng nói được lời nào nữa. Bạo lực trong nước tôi đã vượt ra khỏi biên giới và bay sang tận Trung Á. Tôi có thể nói gì?
Nói suông là không đủ, bởi vì lời nói không thể chuyển hóa thành hành động, chỉ “gây ra ôn dịch”, như William Blake nói. Tôi đã cố gắng làm hết sức mình: tôi thiết lập một học viện, cùng với hai người anh hùng, Isabella và Yolanda Maltarollo, nơi mà chúng tôi cố gắng trao cho 360 trẻ em từ Favela hoặc ổ chuột Pavão-Pavãozinho sự giáo dục, tình cảm và tình yêu. Tôi biết rằng, tại thời điểm này, hàng ngàn người Brazil đang làm việc nhiều hơn nữa: làm một cách âm thầm, không cần sự trợ giúp của chính phủ, không cần hỗ trợ của tư nhân, chỉ để điều tồi tệ nhất trong những điều tồi tệ – niềm tuyệt vọng – không tràn ngập khắp nơi.
Tôi đã từng nghĩ rằng nếu tất cả mọi người làm tốt vai trò của họ, rồi thì mọi thứ sẽ thay đổi; nhưng tối nay, trong khi nhìn ra những ngọn núi băng giá trên biên giới Trung Quốc, tôi đâm ra nghi ngờ. Có lẽ, ngay khi tất cả mọi người làm hết sức mình, giống như một đứa trẻ, tôi nghĩ vẫn còn một sự thật là: “Bạn không thể tranh cãi với các thế lực.”
Tôi nhìn lại những ngọn núi được thắp sáng bởi ánh trăng. Đây có đúng thật là việc chống lại các thế lực mà không có tranh luận không? Giống như tất cả người Brazil, tôi đã cố gắng, chiến đấu và đấu tranh để tin rằng tình hình ở đất nước tôi mỗi ngày sẽ tốt hơn; nhưng mỗi năm trôi qua, mọi thứ dường như chỉ phát triển phức tạp hơn, bất kể ai là tổng thống, đảng cầm quyền là quyền lực, những kế hoạch kinh tế của họ, hoặc ngay cả khi không có tất cả những điều này.
Tôi đã chứng kiến bạo lực khắp nơi trên thế giới. Tôi nhớ lần kia, ở Lebanon, ngay sau một cuộc chiến tranh ác liệt, tôi đi bộ giữa những tàn tích của Beirut với một người bạn, Söula Saad. Cô ấy nói với tôi rằng giờ đây thành phố của cô đã bị phá hủy đến cùng kiệt. Tôi hỏi đùa, tại sao họ không bỏ công cuộc xây dựng lại nó và di chuyển ở một nơi khác. “Bởi vì nó là thành phố của chúng tôi,” cô trả lời. “Bởi vì người nào không tôn kính trái đất, nơi mà tổ tiên của họ được chôn cất, sẽ bị nguyền rủa suốt đời.”
Người bất kính với đất nước mình là sỉ nhục chính mình. Một trong những huyền thoại sáng thế của Hy Lạp cổ điển, Zeus, tức giận vì Prometheus đã đánh cắp lửa và do đó trao trả độc lập cho người chết, đã phái Pandora đến cưới Epimetheus, anh trai của Prometheus. Pandora mang theo một chiếc hộp mà cô bị cấm không được mở ra. Tuy nhiên, cũng giống như với Eve trong thần thoại Kitô giáo, sự tò mò trong cô mạnh hơn lời dò dặn. Cô nhấc nắp để xem có những gì bên trong, và lúc đó, tất cả những điều xấu xa của thế giới bay ra và phân tán khắp trái đất.
Chỉ một điều vẫn còn bên trong: niềm hy vọng.
Vì vậy, dù thực tế là mọi thứ mâu thuẫn với điều này, dù nỗi buồn và cảm giác bất lực, dù ngay lúc này tôi bị thuyết phục sẽ không có điều gì có thể trở nên tốt hơn, tôi vẫn không thể đánh mất một thứ khiến tôi sống: niềm hy vọng – thật trớ trêu thay chữ “hy vọng” ấy được các nhà ngụy trí thức luận giải rằng nó là một từ đồng nghĩa của từ ‘lừa dối’. Chữ “hy vọng” ấy đã bị các chính phủ vận dụng mọi lúc, trong khi họ biết họ chẳng bao giờ thực hiện được những hứa hẹn ấy, và do đó đã gây ra thậm chí nhiều vết thương trong lòng mọi người. Từ “hy vọng” ấy thường hiển hiện mãnh liệt trong chúng tôi vào buổi sáng, rồi bị tổn thương đau đớn suốt cả ngày, chết khi đêm xuống, và được tái sinh với một ngày mới.
Vâng, có một câu nói: “Bạn không thể tranh cãi với các thế lực”; nhưng cũng có câu nói khác: ‘Ở đâu có cuộc sống, ở đó có hy vọng.” Và câu nói ấy bám riết lấy tôi khi tôi nhìn qua vùng núi tuyết trên biên giới Trung Quốc.
