Chiến Tranh Bùng Nổ (31/8/1885)
Văn Thân chiếm tỉnh Quảng Nam,
Phô trương thế lực, chẳng ham nắm quyền.
Tình hình rối loạn đảo điên
Không lo ổn định, chẳng phiền trị an.
Chiếm đây là chiếm kho tàng,
Tóm thâu vũ khí để dành nay mai.
Chiếm đây chỉ để mượn oai
Buộc dân các xã chông gai góp phần.
Vấn đề cấp bách là quân
Nhờ oai của tình, khi cần có ngay.
Sau khi chiếm tỉnh một ngày
Văn Thân lũ lượt kéo ngay một lèo,
Tìm lên Trà Kiệu cheo leo,
Bổ vây bốn mặt hò reo vang trời
Họ còn chửi mắng nặng lời
Nào quân bán nước, bán trời, oan không!
Trà Kiệu xử sự chí công
Thờ vua hết dạ, một lòng phụng an.
Trà Kiệu đâu dễ tham tàn
Cày sâu cuốc bẩm, cơ hàn quanh năm.
Cớ sao gặp chuyện oái oăm
Để rồi đối diện trăm ngàn đắng cay.
Địch lo đồn trại hôm nay
Chứ chưa tiến đánh, rất may cho lòng.
Trà Kiệu chưa thực sẵn sàng
Nên khi giặc đến bàng hoàng khiếp kinh.
Nhiều người mất cả niềm tin,
Hoài nghi ơn Chúa, ưu phiền tâm can.
Cố Nhơn giục chiếm Kim Sơn[19]
Lệnh ra cố thủ bền gan tới cùng.
Mặt Đông bất chợt nổ tung,
Địch quân kéo súng[20] rùng rùng tiến lên.
Dù cho ô hợp đừng quên
Số đông, đại bác, chớ nên coi thường.
Tình hình đến lúc khẩn trương
Đổi Phổ[21] cho lệnh súng trường mang ra.
Chờ tên kéo súng không xa,
Nổ cho một phát ngã ra tức thì.
Địch quân khiếp vía chạy đi
Vất luôn đại bác, Phổ ghi công đầu.
Vui mừng chẳng được bao lâu
Vì nhiều người hỏi, đương đầu nổi không?
Địch thì đại bác thần công,
Bên ta chỉ có tầm vông nghèo nàn,
Làm sao chống nổi giặc càn,
Thôi thà chọn lý Thiên đàng khỏe hơn.
Họ tìm đến gặp Cố Nhơn
Trình bày hơn thiệt xin Ơn sau cùng[22]
Cố Nhơn lòng dạ rối bung
Kêu cầu Mẹ giúp, cuối cùng răn khuyên
Người rằng: “Đừng có vô duyên
Chúa ban sự sống ai truyền hủy đi.
Không tin giữ đạo làm gì,
Tin thì vững dạ thực thi giáo điều.
Chúa ban sự sống cao siêu
Tại sao lại nỡ triệt tiêu, hỡi người!
Ngoài ra ta hỏi các ngươi
Chúng ta có Mẹ các người nhớ không ?
Mẹ là chính chỗ cậy trông
Không tin ở Mẹ, hỏi còn tin ai ?”
Đúng lời Cố dạy không sai,
Mẹ liền chuyển biến đổi thay hiện tình.
Từ vô vọng đến vững tin
Nội trong chốc lát, trung trinh tuyệt vời !
Họ còn ứng phó kịp thời
Tôn Mẹ “Nữ Tướng”, ơn trời chở che.
Tôn rồi quên cả rụt rè,
Thêm lòng dũng cảm, chẳng nề gian nan.
Nhặt thu giáo mác dọc đàng[23]
Quay về phòng tuyến sẵn sàng “chịu chơi”.
Văn Thân ồ ạt đến nơi
Ngày hai tháng chín (02/9) chiếm đồi Kim Sơn[24]
Hàng hàng lớp lớp kéo lên
Đứng đầy cả núi có trên mấy ngàn.
Bắc loa kêu gọi đầu hàng,
Hò reo la hét, âm vang cả vùng.
Trà Kiệu khiếp đảm hãi hùng,
Tưởng như chiến trận đang bùng nổ to.
Nhiều người thất vọng sầu lo
Buông xuôi, phó thác, khỏi chờ, khỏi mong[25].
Văn Thân quân số quá đông,
Võ trang đầy đủ, khó lòng thoát thân.
Trà Kiệu đã tới ngày tàn
Trước sau cũng chết, lo toan ích gì !
Rủ nhau bỏ tuyến về đi
Gần con gần vợ, chết thì chết chung !
Trà Kiệu phước đức ngàn trùng
Giặc vừa mới đến, ngại ngùng tấn công.
Cố Nhơn nghe được buồn lòng
Không mau cứu vãn, ắt công dã tràng !
Quỳ bên tượng Mẹ kêu van
Thương đoàn con cái nguy nan phen nầy.
Cố mời Việc Họ họp ngay[26].
Tìm đường thuyết phục kẻo nguy bây giờ :
“Thật là một chuyện bất ngờ
Mới vừa cam kết bây giờ đổi thay !
Các ông cố gắng giải bày
Xin đừng thối chí, bó tay chịu hàng”.
Ơn trên uốn nắn tiềm tàng
Mọi người tuôn thủ, sẵn sàng hy sinh.
Chẳng ai còn nghĩ đến mình
Mặc thân sống chết, trọn tình trước sau.
Họ còn nhắc bảo lẫn nhau
Liệu lo cơm nước sẵn vào ngày mai.
Ngày mai đánh lớn không sai
Được thua thua được, so tài một phen.
Trước đây thối chí nhát hèn
Chỉ mong cái chết, chẳng thèm đắn đo.
Bây giờ quyết đóng vai trò
Hy sinh chiến đấu, đón chờ địch quân.
Niềm tin củng cố tinh thần,
Được ơn Mẹ giúp, yên phần ngoài trong.
Sáng nay (3/9) vào lúc rạng đông,
Các nơi phòng thủ bỏ không đêm rồi.
Bây giờ kẻ đứng người ngồi,
Săm se cây giáo, không lời thở than.
Dầu cho ngồi đứng không an,
Âm thầm cầu khẩn, Mẹ ban sức mầu.
Cố Nhơn sát cánh từ đầu
Lại qua khích lệ, phần nào vững tâm.
Bên ta có Mẹ cao sang
Ra tay phù trợ, nguy nan sá gì !
Được nghe danh Mẹ lúc ni
Sao mà tin tưởng, nhẹ đi hãi hùng.
Nữ binh còn quá lung tung
Năm trăm một khối, có cung chưa cầu.
Các bà đến tuyến từ đầu,
Làm cho họ đỡ phần nào cô đơn.
Nam binh đa số chập chờn
Có người ủy lạo, còn hơn đọc hành,
Độ giờ thứ chín mở màn
Phèng la trống trận ầm ầm nổi lên.
Tiếng la tiếng thét vang rền
Không gian náo động, hai bên đối đầu.
Trà Kiệu im lặng khẩn cầu
Xin cho trên dưới đừng nao núng lòng.
Ăn năn cách trọn sẵn sàng
Rủi ro có chết, thiên đàng thảnh thơi.
Cố Nhơn biết đã tới thời
Phen nầy đánh lớn, ơn trời giúp cho.
Lệnh ra không chút đắn đo
Trụ ngay ở tuyến, không co, không lùi.
Lệnh xong Cố lại lui bui
Tập trung con nít[27] đùa vui quanh nhà.
Cùng người tật bệnh yếu già
Quỳ quanh chân Mẹ thiết tha khấn nguyền :
“Xin Mẹ quyền phép linh thiêng
Cho đoàn chiến hữu bình yên trở về.
Giặc đang vây hãm bốn bề
Giết cha giết mẹ, tràn về giết con”.
Cả nhà khiếp vía kinh hồn
Sụt sùi xin Mẹ hết lòng chở che.
Cố Nhơn cao kiến không dè
Dã ăn vạ Mẹ bằng bè trẻ con.
Xếp xong mặt trận tí hon
Cố ra phòng tuyến, đang còn hoang mang,
Trấn an tất cả, người rằng :
“Hung hăng cũng chỉ hung hăng lúc đầu.
Bọn ô hợp, đáng gì đâu!
Các con đừng sợ, khí hào giảm suy.
Vũ trang vũ khí có chi,
Cũng toàn giáo mác, khác gì chúng ta.
Thấy đông nhìn kỹ hóa ra
Quân binh thì ít, a dua thì nhiều.
Khả năng chắc chẳng bao nhiêu
Rầm rầm rộ rộ ra điều ta đây.
Đến khi đụng trận sau nầy
Các con sẽ thấy một bầy tay không.
Dù sao ta phải cậy trông
Mẹ ra tay giúp, vững lòng sợ chi.
Hôm nay ta cứ nhịn đi
Mặc cho khiêu khích, ta thì án binh.”
Tên nào vô phúc liều mình
Tiến sâu vào tuyến, tặng liền mấy đao,
Thương vong ngã quỵ kêu gào
Phải hai ba đứa xông vào khiêng ra.
Ngông cuồng phút chốc tiêu ma
Ác lai ác báo, kêu mà ai thương ?
Tình hình náo động bất thường
Văn Thân các mặt biểu dương ào ào.
Từ Kim Sơn có loa rao :
“Các Đội, các Vệ tiến vào tấn công.
Giết cho sạch hết nghe không
Những quân bán nước sống còn ích chi ?”
Loa xong nhiều toán đua thi,
Giành nhau đánh trước, để ghi công đầu.
Toán nào hăng hái đánh lâu,
Chỉ dăm bảy phút bưng đầu chạy ra.
Nạn tai toán trước chưa qua,
Toán sau giàn trận, bung ra thét gào.
Trà Kiệu không mấy lao đao,
Tuyến phòng chưa thủng, hàng rào còn nguyên.
Trận đầu chẳng mấy truân chuyên,
Ngờ đâu trận chót xoay nghiêng thế cờ.
Văn Thân thấy bại đâm lo,
Đánh nhau cục bộ, giằng co lợi gì.
Chi bằng toàn lực phát huy,
Dàn binh bố trận đánh ngay vào làng.
Cố Nhơn vất vả lăng xăng,
Ngược xuôi khích lệ tinh thần con chiên.
Văn Thân tấn kích luân phiên
Toán nầy chưa rút, tiếp liền toán sau.
Thương vong phía địch khá cao,
Vẫn chưa hạ được tuyến nào của ta.
Bấy giờ trời đã xế tà,
Văn Thân kiệt sức dần dà rút lui.
Trà Kiệu thoát nạn mừng vui
Lẽ ra phấn khởi cho vơi nhọc nhằn.
Nào ngờ có kẻ nghĩ rằng :
“Đánh nhau cho mấy cũng bằng số không.
Văn Thân bè lũ quá đông
Làm chi thắng nổi, sao không điều đình.
Dù ta tiếp tục hy sinh
Cuối cùng cũng thiệt thân mình ích chi!
Thà buông khí giới hàng đi
Chết là yên phận, có gì phải lo?“
Nghĩ rồi, chẳng chút đắn đo
Bỏ ngay phòng tuyến lần mò trốn ra.
Lần nầy họ chẳng về nhà
Vào ngay nhà xứ gặp cha tấu trình.
Cha con hết lý cạn tình,
Có người gợi ý điều đình xem sao:
Xin nhường một lối ra vào
Trà Kiệu Đà Nẵng, biết bao ân tình.
Đôi bên bảo vệ sanh linh,
Ruộng vườn nhà cửa tận tình bàn giao.
Vậy phần sứ giả thế nào?
Ai nghe cũng ngán, chẳng bầu được ai.
Cuối cùng có ý kiến hay
Treo cao biểu ngữ trình bày xem sao.
Đang khi bàn thảo ồn ào,
Các bà báo động, địch vào tấn công.
Đội Phổ vội bỏ đám đông
Kéo quân nghinh địch, phản công tức thì.
Ai ngờ có kẻ ngu si
Điều đình với giặc, định đi đầu hàng!
Đội Phổ: “Thà chết không hàng!”
Miệng la, chân đạp cổng làng xông ra.
Riêng phần khu vực nhà cha
Bàn qua cãi lại như là đánh nhau.
Văn Thân nghe rộn, tưởng đâu
Trà Kiệu yếu thế rủ nhau đầu hàng.
Thét gào, chế nhạo, cười vang:
“Cố Thiên sao chẳng vào nhanh giải phiền!“
Thầy Phan[28] như được ơn riêng
Hét to: “Mở cổng, Cố Thiên đây rồi“.
Anh em bừng tỉnh tức thì
Nhặt ngay giáo mác, cấp kỳ ào ra.
Gặp hồi Đội Phổ xông pha,
Hai bên đang xáp lá cà tử sinh.
Phe ta hợp với phe mình,
Tấn công vũ bão, loạn binh chạy liền.
Đội Phổ truy kích chẳng kiêng
Độ hơn cây số mới truyền rút lui.
Bấy giờ ai nấy mừng vui
Kéo về tạ Mẹ, bùi ngùi tri ân.
Hôm nay tưởng hết phong trần,
Có người chủ bại toan hàng địch quân.
Định đi mở cả cổng làng
May nhờ Đội Phổ cản ngăn kịp thời.
Trà Kiệu quả thật chơi vơi
Tưởng đâu hết thuốc, đời đời nghỉ yên!
Lạ thay hai tiếng “Cố Thiên“
Thầy Phan vừa nhắc, tạo liền niềm tin!
Chợt nghe tưởng chuyện ngẫu nhiên,
Với người tín hữu, nghĩ liền “Hồng Ân“.
Xét qua về phía Văn Thân
Sau năm bảy trận, chẳng ăn trận nào.
Thương vong tính lại quá cao,
Tinh thần xuống thấp làm sao duy trì?
Để tìm phương kế khả thi
Mở ngay cuộc họp, kịp thời sửa sai.
Khốn thay, ai cũng như ai
Cá mè một lứa, ai tài hơn ai.
Cuối cùng đồng ý kêu nài
Tỉnh cho một Tướng có tài chỉ huy.
Đồng thời hạ lệnh cấp kỳ
Bắt ngay Đạo trưởng, giết đi tức thì.
Cố Nhơn ở thế lâm nguy,
Cạo râu đổi áo khác gì thường dân.
Nhưng nào có được yên thân
Nhiều phen thoát nạn, mấy lần suýt nguy!
Lệnh ra quấy rối trường kỳ
Để cho quân Đạo giảm đi hùng cường.
Súng trường các loại khẩn trương
Bắn không cho ngủ, thử cương mấy ngày?
Hôm nay ngày bốn (4/9), hăng say
Không còn bạc nhược như ngày hôm qua!
Địch công hai trận tà tà,
Trận đầu chưa đánh, chúng đà lui binh.
Trận sau chấn chỉnh đội hình,
Rồi từ hướng Bắc thình lình kéo vô.
Không kèn, không trống qui mô
Không còn khí thế, dở trò nghênh ngang.
Chúng từ bờ suối băng sang,
Bên ta mở rộng cổng làng ào ra,
Miệng thì kêu Chúa gọi Bà[29]
Xung phong vào địch như là thí thân.
Văn Thân hốt hoảng tinh thần,
Vất ngay giáo mác, nhanh chân “chém vè“[30]
Trà Kiệu thắng thế không nề,
Đuổi hơn cây số mới về nhặt thu
Vũ trang, vũ khí lu bù,
Nhưng không hạ được giặc thù một tên.
Trà Kiệu may mắn lắm hên
Truy lùng cho đã, bình yên trở về.
Địch quân chia rẽ nặng nề
Phần ai nấy đánh, chẳng hề phiền ai.
Cứ xem trận chiến ngày hai (2/9)
Thấy rằng đánh đấm mạnh ai nấy làm.
Cho dù có toán bất kham
Toán kia chống giáo, chẳng màng tiếp tay.
Chiến tranh mới được ba ngày
Địch công chục trận, hăng say còn thừa.
Giặc nầy chắc sẽ dây dưa
Nhiều người thiệt mạng chẳng chừa địch, ta.
Cố Nhơn cố kiếm cho ra
Ít quân trừ bị để mà bổ sung.
Ba Tề[31] được lệnh khẩn trương
Tuyển thu phụ nữ chiến trường xung phong.
Lập thành đội ngũ võ trang,
Rồi cho thử lửa thi gan vài lần.
Để sau sử dụng khi cần.
Tuyển thu, trang bị, lập đoàn tạm xong,
Bà cho trình diện Cố Nhơn,
Cố vui đón nhận, ân cần nhủ khuyên.
Bất thần trận chiến tiếp liền
Địch đang lớp lớp trận tiền kéo ra,
Cũng hò, cũng hét, cũng la,
Tuy nhiên khí thế có đà giảm suy.
Cố Nhơn quyết định cấp kỳ
Nữ binh tân tuyển trận nầy biểu dương.
Tình hình cấp bách khẩn trương
Các bà chấp nhận, đồng lòng xin vâng.
Cố Nhơn sắp xếp như thần,
Các bà tuyến giữa, đỡ phần lo âu.
Hai bên có nhóm mày râu
Bảo vệ chặt chẽ, còn đâu ngại ngùng.
Các bà quả thật kiên trung
Nêu cao chí khí, oai hùng nữ binh.
Vừa khi địch mở đội hình
Cố Nhơn cho lệnh quân mình bung ra.
Nam binh tả hữu xông pha
Vội vàng vào tuyến lấy đà phản công.
Nữ binh cánh giữa ung dung
Vừa ra khỏi cổng, hàng ngang sẵn sàng.
“Giêsu…” khẩu lệnh reo vang,
Địch quân khủng khiếp rã hàng tháo lui.
Mấy tên nghịch ngợm thấy vui
Đứng xem “lính cái” giỡn chơi trò gì?
Đâu ngờ trúng kế lâm nguy
Biết thì đã muộn, đi đời nhà ma!
Các bà đâm tuốt chẳng tha,
Cũng truy kích địch như là nam binh.
Đánh xong về lại Tổ Đình[32]
Cũng quỳ chung với nam binh một hàng.
Bà nào mặt cũng hân hoan
Tay mang giáo mác hiên ngang thua gì.
Cố Nhơn vui nhất là vì
Có quân trừ bị, nay thì đỡ lo.
Chỉ huy tiên liệu đắn đo,
Đề phòng đột kích cố cho lệnh liền:
Đàn ông ở tuyến thường xuyên,
Đàn bà con nít có quyền tại gia.
Thừa cơ vừa dứt can qua
Dựng chòi, dựng trại, để mà nghỉ đêm.
Đội Phổ còn phải dựng thêm
Một chòi “Nham độn”[33] để xem tình hình.
Những khi rảnh chuyện đao binh,
Thường lên “bấm độn”, hiển linh nhãn tiền.
Nhờ ông chống được “lăn khiên”[34]
Vượt bao thế bí, đáng tiền “trận voi”[35]
An ninh phòng thủ trong ngoài,
Bảo toàn giáo xứ, an bài đã xong.
Ngày năm (5/9) địch chẳng tấn công
Họp bàn kiểm thảo, xét trong nội tình.
Nhát hèn một đám quân binh
Mới vừa đụng trận, thất kinh chạy dài.
Thật là nhục nhã chí trai
Gặp bầy con gái cũng quay lưng “chuồn”.
Hôm nay tác chiến tạm ngưng
Thay vì đánh đấm, thi công dựng rào[36]
Mục tiêu của địch nhắm vào:
-Để gài quân chúng đối đầu giáo dân,
-Để phòng Trà Kiệu thoát thân,
-Để ngừa đột kích bất thần biết đâu.
Công trình quyết thực hiện mau,
Chỉ trong mấy tiếng hàng rào đã xong.
Ngang hàng thẳng lối song song,
Cách ranh giới Bắc trong vòng trăm “gia”[37]
Từ nay chiến cuộc xảy ra
Bị rào án ngữ chắc là cam go.
Trà Kiệu cảm thấy ngại lo,
Chặn đường bít lối, nguy to có ngày.
Địch vì không thể thoát ngay,
Buộc lòng tử chiến, họa may sống còn.
Bên ta muốn được vẹn tròn,
Nên chừa lối thoát con hơn bít đường.
Giết người ngược với chủ trương
Của người Công giáo: phải thương kẻ thù.
Cố Nhơn độ lượng nhân từ,
Hàng rào phải phá, để chừa lối ra.
Lệnh trên chưa kịp thông qua
Thì ngày mồng sáu (06/9) chúng đà góp rơm.
Rào chưa giải quyết lại rơm!
Cái nào cũng hiểm cũng cần ra tay.
Số rơm thu nhận hôm nay
Trải dài theo tuyến hơn cây số ngàn.
Trà Kiệu thấy rõ nguy nan
Nhất tâm giải quyết san bằng cả hai.
Sáng nay (7/9) sau Lễ hằng ngày,
Cố Nhơn chỉ thị ra ngay tuyến ngoài.
Bởi vì địch sẽ giương oai
Hỏa thiêu Trà Kiệu, trổ tài một phen.
Quân ta tuy vẫn còn hăng,
Nhìn qua thế trận, hoang mang đôi phần!
Rạng đông sương mới tan dần,
Văn Thân ồ ạt từng đoàn kéo ra.
Hùa nhau gào thét hò la,
Theo sau một đám a dua to mồm.
Trận nầy tổ chức khá xôm
Chỉ huy có Cậu[38], có rơm, có rào.
Trà Kiệu cảm thấy nôn nao,
Làm sao dứt điểm, giằng co lâu ngày!
Địch quân khí thế hăng say,
Trả thù thất trận, thua cay mấy lần.
Binh hùng khí giới trên chân,
Năm mươi Trà Kiệu có ăn thua gì!
Giáo dân một dạ kiên trì
Cậy tin ở Mẹ, ta thời vững an.
Phèng la trống trận rền vang
Văn Thân rầm rộ sẵn sàng tấn công.
Đội rơm là toán tiên phong
Trợ quân kế tiếp, oai hùng biểu dương.
Cố Nhơn thấy chuyện bất thường
Cho thêm Đội Nữ tăng cường Nam binh.
Chờ cho địch tới gần mình,
Cố Nhơn hạ lệnh quân mình ào ra.
Tiếng “Giêsu Maria…“
Vang trời dậy đất quân ta reo hò.
Nhanh như vũ bão dâng to,
Dữ như hổ đói chụp vồ mồi ngon.
Tử sinh một mất một còn,
Quân ta diệt cả toán rơm đi đầu.
Làm cho Cậu Học lo âu
Lùi vào trong tuyến quay đầu nhìn ra.
Không ngờ quân Đạo xông pha,
Đội rơm dứt điểm, sẵn đà tiến lên.
Đánh quân yểm trợ tan liền.
Cậu cho đóng cổng, lặng yên chạy về.
Trợ quân tâm trạng não nề
Cùng nhau phá tuyến, tìm bề trốn đi.
Hàng rào kiên cố ích gì?
Bây giờ khó phá, hiểm nguy khó lường.
Văn Thân tràn ngập chiến trường.
Vì rào bít lối, hết đường tháo lui.
Kể ra thì cũng ngậm ngùi,
Tính sai một kế, khối người thiệt thân!
Địch quân quả thật phong trần
Ba mươi sáu xác[39] phơi thân chiến trường.
Hàng trăm ghi nhận bị thương,
Viện binh[40] khiếp sợ tìm đường rút lui.
Trà Kiệu đại thắng mừng vui
Sẵn rơm đốt sạch, khói bay mù trời.
Hàng rào đối tượng hôm ni,
Cháy lên nghi ngút khác gì Diệm sơn.
Cố Thiên chua xót tủi hờn,
Vì không cứu nổi Cố Nhơn đồng thuyền!
Các làng lầm tưởng đã yên
Vì Trà Kiệu chết, hết phiền lân bang.
Ngờ đâu vạn sự bình an
Tử vong không có, thương xoàng vài anh.
Trà Kiệu trong cảnh bấp bênh
Tưởng đâu thảm hại chẳng trên vài ngày.
Ai ngờ cho đến hôm nay
Vẫn còn đứng vững hơn ngày đầu tiên.
Sau khi chiến sự tạm yên
Ba mươi sáu xác được khiêng trong ngày
Qua làng bên cạnh giao ngay
Để nhờ chuyển hộ tận tay gia đình[41]
Việc này đánh động tâm linh
Các làng kế cận cảm tình khá sâu.
Từ đây có những nhu cầu
Văn Thân đòi hỏi, lắc đầu làm ngơ.
Vấn đề cấp bách mong chờ
Bổ sung quân số, hững hờ bảo: “Không”!
Văn Thân đâu phải thần thông,
Chiến tranh không lính, đừng hòng biểu dương.
Nhìn qua hiện tượng chiến trường
Dường như có chuyện bất thường, tại sao?
Thương vong chênh lệch quá cao
Lúc đầu cứ tưởng hàng rào tính sai.
Tưởng đâu lợi thế trong ngoài
Chặn đi đường rút, họa tai về mình!
Về sau khi đã thái bình
Giáo lương qua lại trong tình lân bang.
Người lương thường cứ hỏi han
“Mắt tre“[42] Trà Kiệu reo vang nghĩa gì?
Tại sao tác động ly kỳ
Hễ nghe tiếng đó, mất đi hùng cường.
Mỗi khi Nghĩa hội biểu dương
Giàn binh bố trận, can trường lên cao.
Nhưng khi “Mắt tre” théo gào
Văn Thân ớn lạnh, nôn nao trong lòng.
Tay chân bủn rủn chỉ mong
Trốn ngay để tránh thương vong đang chờ.
Thế là tháo chạy có cờ
Chưa kịp đánh đấm thừa cơ trổ tài.
Còn bên Trà Kiệu, lạ thay
“Mắt tre” càng thét, càng say máu đào.
Xung phong bất kể gươm đao
Đã làm khiếp đảm cả trào Văn Thân.