Trận Vường Nhà Phước (8/9/1885)
Ngày tám xuất trận bất thần
Quyết thề rửa nhục rã hàng hôm qua.
Địch đem toàn lực dàn ra
Khắp cùng bốn mặt để mà tấn công.
Mặt nào lực lượng cũng đông
Biết đâu điểm, diện mà hòng trở tay.
Cách riêng hai mặt Nam Tây
Địch chưa quấy rối từ vây đến giờ.
Quân ta vì thế thờ ơ
Làm rào lấy lệ, thô sơ gọi là.
Từ khi xảy chuyện can qua
Mặt Nam tọa thị, an hòa bình thân.
Kỳ nầy nước đã tới chân
Địch đông như kiến bu quanh thành Hời[43]
Cũng hò, cũng hét vang trời
Tưởng đâu nuốt sống ăn tươi dễ dàng.
Đến giờ thứ tám ngỡ ngàng
Chúng băng ruộng lúa mở màn tấn công.
Quân phòng thủ rất phập phồng
Vì chưa kinh nghiệm lại không phòng ngừa!
Tình hình thế trận dây dưa
Hai bên giáp trận đu đưa tiến lùi.
Cố Nhơn quả thật lui bui
Tìm quân tăng viện cứu nguy quân nhà.
Tìm quân tăng việc chưa ra
Lại nghe trận mới trên đà tấn sang[44]
Thất thanh, Lưu Tẩu[45] la làng
Mõ lên hồi một, kinh hoàng báo nguy:
“Địch quân đã tới Nam Tây
Hướng về Nhà Phước, ra ngay chặn đầu“.
Cố Nhơn hết sức lo âu
Truyền cho Việc Họ yêu cầu Nư binh.
Việc Họ gào thét hết mình:
“Địch tràn Nhà Phước, tử sinh bây giờ.
Các bà không được chần chờ
Mau ra chặn địch, không cho tràn vào“.
Các bà nghe tiếng kêu gào
Kéo nhau tuôn chạy chẳng chờ đợi ai.
Thôi thì giáo mác, dao phay
Bạ chi chụp nấy, trắng tay cũng nhiều.
Một liều ba bảy cũng liều,
Các bà xuất hiện ra điều có ta.
Địch quân trông thấy quần thoa,
Mỉa mai chế nhạo, quên đà tiến quân.
Các bà bất chấp gian truân,
Mặc ai xiên xỏ cứ giàn hàng ngang.
Địch quân có vẻ ngỡ ngàng,
Chẳng hay Trà Kiệu mưu toan trò gì?
Khổng Minh[46] đâu ở xứ ni
Bày trò nữ kế, đổi thay thế cờ.
Một bầy liễu yếu đào tơ
Dao phay, tay trắng, gọi là chiến binh!
Đâu ngờ đến phút huyền linh,
Các bà vùng dậy thình lình xung phong.
Miệng thì kêu Chúa oang oang,
Chân thì cạy bổ vào hàng địch quân.
Hồng nhan sát khí đằng đằng
Địch quân thủ thế sẵn sàng phản công.
Bỗng nhiên gào thét: “Quá đông“.
Gào rồi bỏ chạy thoáng trông mất rồi.
Các bà truy kích một hồi
Cố Nhơn chạy đến bảo: “Thôi, khỏi cần.
Bây giờ đánh thốc mặt Nam,
Cứu nguy quân bạn hiện đang sa lầy!“
Các bà đổi hướng chạy ngay,
Đâm ngang sườn địch, giải vây quân nhà.
Địch quân hốt hoảng rút ra
Băng đồng lúa chín, để mà thoát thân.
Tên nào vấp lúa ngã lăn
Dao phay nhào tới là tan một đời!
Hôm nay địch lại vơi vơi,
Phần lo phản kích, lúa thời bó chân.
Chạy không thoát nổi tử thần,
Thương vong tính lại có phần khá cao[47]
Tản thương không rõ là bao,
Còn mười bốn xác[48] nằm co ngoài đồng.
Về sau khốn khổ nhà nông,
Vì mùi hôi thối nực nồng ruộng nương.
Hôm nay có chuyện khác thường
Dao phay đuổi Soái cướp đường thoát thân.
Về sau tin tức xa gần
Cho hay bên Đạo có “Đoàn âm binh”,
Áo xanh áo đỏ xinh xinh,
Gồm toàn con nít, lung linh kiếm trần.
Hàng hàng lớp lớp đằng vân,
Ào ào như thác đổ tràn lũy tre.
Văn Thân khiếp đảm “chém vè”
Tranh nhau cướp lối, đường về thoát thân.
Mũi nầy đổ vỡ nát tan
Kéo theo tất cả dần dần rút đi.
Ngày chín (9/9) chẳng động tĩnh chi
Vì lo vận chuyển những gì tỉnh cho[49]
Thần công đại bác nhỏ to
Kéo lên hai đỉnh[50] reo hò mừng vui.
Trà Kiệu khó tránh chôn vùi,
Mười hai đại bác thành trì cũng ta.
Huống chi Trà Kiệu nghèo nàn
Nhà tranh phên vách, nát tan mấy hồi.
